Құрмет Сақай 1953 жылы 28 наурызда Монғолияның Баян-Өлгей аймағының орталығы Өлгей қаласында дүниеге келген. 1961-1969 жылдары Өлгей қаласының №1 қазақ орта мектебінің сегізінші сыныбын бітірген. 1969-1973 жылдары Улан-Батор қаласындағы мұғалімдер мектебінің мәдени қызметкерлер даярлайтын бөлімінде оқып, оны үздік дипломмен бітіреді. 1973-1974 жылдары Шығыс Сібір мемлекеттік университетінің дайындық факультетінің 1 жылдық курсын бітіреді. (Иркутск). 1974 жылы Құрманғазы атындағы Алматы мемлекеттік консерваториясының оркестр факультетіне оқуға түсіп оны 1979 жылы «баян» аспабы бойынша бітіріп шығады. 1979-1981 жылдары Улан-Батор қаласындағы мұғалімдер мектебінің музыка бөлімінде оқытушы болған. 1981- жылы туған жері- Баян-Өлгейге оралғаннан бастап 1990 жылға дейін Монғолияның «Алтын жұлдыз» орденді қазақ музыкалық драма театрында хор жетекшісі қызметінде жемісті еңбек етеді. 1990- жылы Баян-Өлгей аймағында мұғалімдер мектебі ашылуына байланысты ұстаздық қызметке ауыстырылады. Баян- Өлгей аймағының мұғалімдер мектебінің музыка бөлімінің ірге тасын қалауға және оны әріқарай дамытуға ерекше еңбек сіңіреді. 1993 жылы шілдеде тарихи отанына қоныс аударғаннан бастап қазірге дейін Ж.Мусин атындағы педагогика колледжінің музыка бөлімінде оқытушы болып істейді. Көкше өнерін дамытуға мол үлесін қосып жүрген ардақты азамат Ақмола облыстық мемлекеттік филармониясының оркестріне 400- ден астам әндерді өңдеп түсірген. Жергілікті әуесқой сазгерлердің 200- ден астам әндерін нотаға түсіріп, клавирлеген 1994, 1998, 2003 жылдары Көкшетау қаласында. Композитордың шығармашылығы Құрмет Сақай осы уақытқа дейін 300-ге жуық әндер мен хорлар, 5 кантата, 1 музыкалық комедия, 30-дан астам би музыкасын жазған. 1981-1990-жылдары жазылған әндері мен хорлары, Сафуан Шәймерденовтың «Дөкей келе жатыр» комедиясына жазылған музыкасы кезінде театрдың көркемдік кеңесінде жоғары бағаланған болатын. Композитордың 1993 жылға дейін жазылған шығармаларының көбі моңғол тілінде еді. Атамекенге біржола қоныс аударуы композитордың талантын шыңдай түседі. Хорға арналған шығармаларынан Мұқағали Мақатаевтың өлеңіне жазылған «Үш бақытым», Төлеген Қажыбаевтың өлеңдеріне жазылған «Қыранды Қазақстан», «Отаным – Ордам», «Отан -Ана», «Ел ертеңі еңселі», «Астана – менің астанам», «Ұландар әні», ансамбльге арналған әндерінен Мұқағали Мақатаевтың өлеңіне жазылған «Нені аңсаймын?», Мұсахан Асылбектің өлеңіне жазылған «Аққан жұлдыздар», Фариза Оңғарсынованың «Сағындым», Баман Құрманханұлының өлеңіне жазылған «Көкшетау вальсі», Баят Жанатұлының өлеңіне жазылған «Әкеме», Тойлыбай Құрмандоллаұлының өлеңіне жазылған «Жан анам» әндері композитордың шығармашылығының ауқымы мен кеңдігін, сонымен қатар ән жанрының ішкі байлығын көрсетеді. Композитордың Мағжан Жұмабаевтың өлеңіне жазылған «Сен сұлу», Ерболат Баятұлының сөзіне жазылған «Асқақтай бер, қазақ елі!», «Алматы вальсі» әндері қазақ әндерінің классикалық үлгісін көрсететін, академиялық бағыттағы әншілердің орындаушылық шеберлігі мен мүмкіндігін көрсететін тамаша туындылар болып саналады. |
Курмет Сакай родился 28 марта 1953 года в городе Олгей, центре Баян-Ольгейского региона Монголии. В 1961-1969 годах окончил восьмой класс казахской средней школы №1 города Олгея. В 1969-1973 годах учился на факультете подготовки работников культуры учительской школы г. Улан-Батор, где окончил с отличием. В 1973-1974 гг. окончил 1-летний курс подготовительного факультета Восточно-Сибирского государственного университета. (Иркутск). В 1974 году поступил на оркестровый факультет Алматинской государственной консерватории им.Курмангазы, который окончил в 1979 году по инструменту «баян». С 1979 по 1981 год работал преподавателем музыкального факультета учительской школы в Улан-Баторе. С момента возвращения в 1981 году на родину – Баян-Олгей-до 1990 года плодотворно работал руководителем хора в казахском музыкально-драматическом театре ордена «Алтын жұлдыз» Монголии. В 1990 году в связи с открытием учительской школы в Баян-Ольгейском районе переведена на преподавательскую должность. Особое внимание уделяется закладке и дальнейшему развитию краеугольного камня музыкального отдела учительской школы Баян – Олгейского района. С момента переезда на историческую родину в июле 1993 года по настоящее время работает преподавателем музыкального факультета педагогического колледжа им. Ж.Мусина. Уважаемый гражданин, внесший большой вклад в развитие искусства Кокше, подготовил для оркестра Акмолинской областной государственной филармонии более 400 песен. Более 200 песен местных композиторов – любителей были записаны и клавирированы. 3 раза в 1994, 1998, 2003 гг. Творчество композитора Курмет Сакаи на сегодняшний день написал около 300 песен и хоров, 5 кантат, 1 музыкальную комедию и более 30 танцевальных песен. Песни и хоры, записанные в 1981-1990-е годы, музыка Сафуана Шаймерденова к комедии «Дөкей келе жатыр», были высоко оценены художественным советом театра. Большинство произведений композитора, написанных до 1993 года, были на монгольском языке. Переезд в Атамекен навсегда укрепит таланты композитора. Сочинения для хора включают «Үш бақытым» на стихи Мукагали Макатаева, «Қыранды Қазақстан» на стихи Толегена Кажыбаева, «Отаным-Ордам», «Отан-Ана», «Ел ертеңі еңселі», «Астана – моя столица», «Ұландар әні», песни для ансамбля на стихи Мукагали Макатаева «Нені аңсаймын ?» «Аккан жулдыздар» на стихи Мусахана Асылбека, «Сагындым» на стихи Фаризы Онгарсыновой, «Кокшетауский вальс» на стихи Бамана Курманханулы, «Әкеме» на стихи Баята Жанатулы, «Жан анам» на стихи Тойтыбая Курмандоллаулы отражают масштаб и широту творчества композитора, а также внутреннее богатство жанра песни. «Сен Сулу» на стихи композитора Магжана Жумабаева, насписано на слове Ерболата Баятулы «Аскактай бер, қазақ елі! », «Алма-Атинский вальс» являются прекрасными произведениями, демонстрирующими классический пример казахских песен, демонстрирующими исполнительское мастерство и возможности певцов академического направления. |
|
|