Жақан Сыздықов (10 мамыр 1901, Қарлығаш ауылы, Көкшетау уезі, Ақмола облысы – 23 қазан 1977, Алматы) — ақын, аудармашы. Арғын тайпасының Атығай руынан шыққан. 1920-21 жылдары Көкшетаудағы қызыл мұғалімдер курсында оқыған. 1922-26 жылы Көкшетау уезінде азық-түлік кызметінде қызмет атқарған. 1926-29 жылы Ақмола губерниясының «Бостандық туы» газетінің жауапты хатшысы және редактордың орынбасары, «Қызыл Түркістан», «Оңтүстік Қазақстан», «Сталин жолы» (қазіргі «Жетісу») газеттерінің жауапты хатшысы, 1936-60 жылы Қазақ мемлекетін көркем әдебиет баспасында, Қазақстан Жазушылар одағында, Қазақстан Министірлер Кеңесі жанындағы телевизия және радиохабарларын тарату жөніндегі комитетте жүмыс істеген. Шығармалары 1924 жылдан жариялана бастады. «Еңбек жемістері» (1929), «Табыс» (1932), «Найзағай» (1932), «Қызғалда0қ» (1932), «Толқын» (1934), «Биік шыңда» (1935), т.б.өлең кітаптары басылып шықты. «Әлі қарттың әңгімесі» (1927), «Майкөл тамы» (1927), «Қос қыран» (1948) поэмаларының авторы. Ақынның шығармалары «Өлеңдер жинағы» (1937), «Шаттық үні» (1938) кітаптарына енген. «Арыс тарихы» (1932), «Маймыл ертегісі» (1933) (мұны парсы ақыны Әділқасым Jla-хутиден аударған), «Алмас» (1950), «Меруерт тау» (1953) дастандары халық ауыз әдебиетінің үлгілері, аңыз әңгімелер негізінде жазылды. «Түркия түнегінде» (1950), «Лақтырылған бөбек» (1954), «Ел бар сонау алыста» (1956), т.б. өлең-жырлары «Патрис Лумумба» (1961) дастаны, «Таңдамалы шығармалар» (1961, 1971, 1978), «Өмір лебі» (1964), «Асулар» (1968) атты өлеңдер мен поэмалар жинақтары басылып шықты. Орыс жазушысы Л.Н. Толстойдың «Арылу» (1955) романын, грузин халқының «Арсен туралы аңыз» дастанын, татар жазушысы Ғ. Ибрагимовтың «Қазақ қыз» (1960) романы мен «Алма шұбар» (1961) повесін, Ғ. Тоқайдың өлеңдері мен поэмаларын (1952) қазақ тіліне аударған. Ақынның бір топ өлеңдері мен поэмалары орыс тіліне аударылып, «Соколиное племя» (1958) деген атпен басылып шықты. Бірсыпыра өлеңдері өзбек, ұйғыр, татар.башқұрт, түрікмен, тәжік, қарақалпақ тілдеріне аударылды. |
|
Жакан Сыздыков (10 мая 1901, село Карлыгаш, Кокшетауский уезд, Акмолинская область – 23 октября 1977, Алматы) — поэт, переводчик. Из рода Атыгай племени Аргын. В 1920-21 гг. учился на курсах красных учителей в Кокшетау. В 1922-26 годах работал в продовольственной службе Кокшетауского уезда. В 1926-29 гг.-ответственный секретарь и заместитель редактора газеты «Бостандык туы» Акмолинской губернии, ответственный секретарь газет «Кызыл Туркестан», «Южный Казахстан», «Сталинский путь» (ныне «Жетысу»), в 1936-60 гг.-Казахский государственный университет в издательстве художественной литературы, в Союзе писателей Казахстана, на телевидении при Совете министров Казахстана работал в комитете по радиовещанию и радиовещанию. Работы начали публиковаться с 1924 года. Изданы сборники стихов «Плоды труда» (1929), «Успех» (1932), «Молния» (1932), «Тюльпан» (1932), «Волна» (1934), «На вершине» (1935) и др. Автор поэм «Повесть еще старика» (1927), «Майколь тамы» (1927), «Қос қыран» (1948). Произведения поэта вошли в книги «Сборник стихов» (1937), «Звуки радости» (1938). Саги «История Арыса» (1932), «Обезьянья сказка» (1933) (переведено персидским поэтом Адилкасым Jla-Хути), «Алмас» (1950), «Жемчужная гора» (1953) написаны на основе образцов народной устной литературы, сказаний-легенд. Поэмы «У мрака Турции» (1950), «Брошенный Бобек» (1954), «Страна там далеко» (1956) и др. сага «Патрис Лумумба» (1961), «Избранные произведения» (1961, 1971, 1978), «Ветер жизни» (1964), «Перевалы» (1968). Перевел на казахский язык роман русского писателя Л.Н. Толстого «Арылу» (1955), сага грузинского народа «Легенда об Арсене», Роман татарского писателя Г. Ибрагимова «Қазақ қыз» (1960) и повесть «Алма Шубар» (1961), стихи и поэмы Г. Токая (1952). Группа стихов и поэм поэта была переведена на русский язык и издана под названием «Соколиное пламя» (1958). Стихи в основном узбекские, уйгурские, татарские. переведен на башкирский, туркменский, таджикский, каракалпакский языки. |